در بیماری ام اس (Multiple Sclerosis) که حتماً نام آن را تا کنون شنیده‌اید، سیستم ایمنی بدن به سیستم اعصاب مرکزی حمله کرده و در عملکرد آن اختلال ایجاد می‌کند که نهایتاً باعث کند شدن یا توقف انتقال پیام‌های عصبی می‌گردد. برای همین است که بسیاری از افراد مبتلا به ام اس با مشکلاتی مانند تاری دید، بی‌اختیاری ادرار، مشکلات حرکتی و … روبرو می‌شوند. در این مطلب می‌خواهیم به زبان ساده بیماری‌ام اس را تشریح کنیم و ببینیم علائم ابتلا به این بیماری چگونه هستند؟ چه کسانی ام اس می‌گیرند؟ همچنین عوامل مؤثر در ابتلا و تمام نظریه‌های ثابت و رد شده را بررسی کنیم. برای اطلاعات بیشتر با ما همراه شوید.
علائم و نشانههای ام اس
در افراد مختلف علائم و نشانههای ام اس متفاوت هستند ولی برخی از آن‌ها عبارتند از:
● تاری دید یا دوبینی
● عدم کنترل ادرار
● بی‌حس شدن برخی از عضلات صورت، دست و پا، زبان و …
ممکن است در مراحل ابتدایی بیماری، فرد متوجه نشانههای بالا شود، مثلاً احساس کند در هنگام راه رفتن گاهی یکی از پا‌ها بی‌اختیار می‌پرد یا پیچ می‌خورد، وسایل بدون دلیل خاصی از دست او می‌‌افتند و … در مواردی که ام اس پیشرفت می‌کند و فرد اطلاع ندارد علائم شدید‌تر می‌شوند برای مثال ممکن است فرد برای دقایقی بیهوش شود یا کنترل بعضی از اعضا را برای مدتی از دست بدهد مانند فلج موقت.
البته داشتن این علائم به صورت قطعی نشانه بیماری MS نیست اگر دچار چنین نشانه‌هایی شدید در اسرع وقت به یک متخصص داخلی اعصاب مراجعه کنید. متخصص با انجام MRI و بررسی آن، نظر قطعی در این باره ارائه می‌دهد.
عوامل مؤثر در ابتلا به MS
درباره بیماری MS به یک نکته مهم توجه داشته باشید. تاکنون دانشمندان و محققان نتوانسته‌اند دلایل قطعی ابتلا به این بیماری را مشخص کنند. اما اطلاعاتی که از آمار بیماران ام اس در سراسر دنیا جمع آوری شده است برخی از واقعیت‌ها را به ما نشان می‌دهند. تعدادی از این واقعیت‌ها را در ادامه بخوانید.
سن ابتلا به ام اس
بسیاری از بیماران اولین نشانههای ام اس را در سنین ۱۵ تا ۵۰ سالگی مشاهده می‌کنند البته گزارش‌های معدودی هم از ابتلا در سنین کودکی یا کهنسالی وجود دارد.
جنسیت و بیماری ام اس
بر اساس آمار به طور قطعی می‌توان گفت که زنان بیش از مردان به ام اس مبتلا می‌شوند، به طوری که تعداد زنان مبتلا ۳ برابر تعداد مردان است.
جغرافیا و بیماری ام اس
یکی از مواردی که آمار نشان می‌دهند ولی دلیل آن به طور قطعی مشخص نیست، تاثیر منطقه جغرافیایی در ابتلا به ام اس است. در واقع هر چقدر که محل زندگی از خط استوا دور‌تر باشد، امکان ابتلا به ام اس افزایش پیدا می‌کند. اما نکته جالب اینکه در بین اسکیمو‌ها که از خط استوا بسیار دور هستند، بیماری ام اس نادر است!
ژنتیک و بیماری ام اس
دانشمندان معتقدند که بیماری ام اس یک بیماری ارثی نیست، ولی عوامل ژنتیکی در آن تاثیر دارند برای مثال:
● اگر خواهر، برادر یا فرزند شما مبتلا به ام اس باشد ریسک ابتلا به ام اس در شما حدود ۳ تا ۴ درصد افزایش پیدا می‌کند. دقت داشته باشید که این ریسک در رابطه با فرزند خوانده‌ها یا خواهر یا برادری ناتنی که ارتباط خونی ندارند، صدق نمی‌کند به عبارتی محیط زندگی خانوادگی در ام اس تاثیری ندارد.
● اگر یکی از دوقلو‌های همسان به ام اس دچار شد، ریسک ابتلا در دیگری ۳۱ درصد افزایش پیدا می‌کند. (اگر بیماری‌ام اس یک بیماری ارثی بود باید این ریسک به ۱۰۰ در صد می‌رسید.)
● در دوقلو‌های نا‌همسان اگر یکی از آن‌ها به ام اس مبتلا شود، ریسک ابتلای دیگری ۵ درصد است.
نژاد و بیماری ام اس
گفتیم که منطقه جغرافیایی در ابتلا به ام اس تاثیر دارد. جالب است بدانید که آفریقایی تبار‌ها خیلی کمتر از سفیدپوستان به ام اس مبتلا می‌شوند. در واقع تعداد مبتلایان در کشور‌های اروپای شمالی، اسکاندیناوی و سفیدپوستان آمریکای شمالی بسیار بیش از بقیه نژاد‌ها است.
مصرف سیگار و بیماری ام اس
مصرف سیگار و دخانیات دیگر امکان ابتلا به ام اس را افزایش می‌دهد به طوری که آمار نشان می‌دهد زنان سیگاری ۱/۶ برابر نسبت به زنان غیر سیگاری بیشتر به ام اس مبتلا می‌شوند. همچنین مصرف سیگار هم در زنان و هم در مردان باعث می‌شود در هنگام ابتلا به ام اس، نشانه‌ها با سرعت بیشتری پیشرفت و عود کنند.
ویتامین D و بیماری ام اس
افرادی که ذخایر ویتامین D بیشتری در بدن خود دارند کمتر به ام اس مبتلا می‌شوند. ویتامین D می‌تواند از طریق تابش نور مستقیم خورشید به بدن، خوراکی‌هایی مانند روغن ماهی، مکمل‌های دارویی و … در بدن ذخیره شود. به هر حال اگر این ویتامین به میزان کافی در بدن وجود داشته باشد ریسک ابتلا به ام اس را کاهش می‌دهد.
چاقی و بیماری ام اس
آمار نشان می‌دهند که بسیاری از زنان مبتلا به ام اس در کودکی دچار اضافه وزن یا چاقی شدید بوده‌اند. همچنین افرادی که در هنگام ابتلا به ام اس اضافه وزن دارند یا چاق هستند علائم شدید‌تری از بیماری نشان می‌دهند. برای اطلاعات بیشتر در مورد چاقی و ام اسچاقی و ام اس با همراه باشید.
استرس و بیماری ام اس
مانند بسیاری از بیماری‌ها استرسی و اختلالات اضطراب ریسک ابتلا به ام اس را افزایش می‌دهند. افرادی که در مشاغل پر فشار مشغول به کار هستند یا زندگی خانوادگی و عاطفی سختی دارند بیش از بقیه دچار ام اس می‌شوند. همچنین بیماران ام اس که استرس زیادی دارند شاهد پیشرفت سریع‌تر ام اس خواهند بود.به دلایل گفته شده امروزه تاثیر روان درمانی بر ام اس بسیار مهم شده است و سهم چشمگیری دارد.
تشخیص ام اس
چیزی به نام تشخیص خانگی ام اس وجود ندارد. اگر برخی از نشانههای خفیف ام اس را مشاهده کردید، ابتدا آرامش خود را حفظ کنید و فشار کاری و فکری خود را کاهش دهید. اگر این علائم بیش از دو هفته ادامه پیدا کرد، به متخصص داخلی اعصاب مراجعه کنید. چنانچه از همان ابتدا علائم شدیدی تجربه کردید، بدون فوت وقت به پزشک متخصص رجوع نمایید. به هر حال تا تشخیص قطعی پزشک خونسردی خود را حفظ کرده و نگران نباشید.
راه‌های پیشگیری از ام اس
پیش از این گفتیم که دانشمندان دلایل قطعی برای ابتلا به این بیماری را کشف نکرده‌اند با این حال به عوامل مؤثر که نام بردیم دقت کنید و مواردی که تحت کنترل شما هستند رعایت نمایید. مثلا:
● مصرف سیگار را قطع کنید.
● از مشاغل و محیط‌های پر استرس دوری کرده و با ورزش و مدیتیشن در آرامش نسبی بمانید.
● غذا‌های ارگانیک مصرف کنید.
● اگر برایتان ممکن است در شهر‌های بزرگ که آلودگی هوا دارند زندگی نکنید.
● چاقی خود را درمان کرده و به وزن سلامت برسید.
● غذا‌هایی که دارای ویتامین D هستند مصرف کنید و از پزشک بخواهید در صورت لزوم برای شما مکمل ویتامین D تجویز کند. همچنین چند دقیقه در روز، در مقابل آفتاب مستقیم باشید.
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی موضوع چه کسانی ام اس می‌گیرند؟ پرداختیم.
همان طور که متوجه شدید آمار ابتلا در زنان بیش از مردان است، برای همین پزشکان برای کشف دلایل قطعی به مطالعه و تحقیق بر روی هورمون‌ها تمرکز کرده‌اند. متاسفانه تا وقتی دلایل قطعی کشف نشوند، درمان قطعی برای بیماری ام اس وجود نخواهد داشت. برای پیشگیری از این بیماری یک سبک زندگی سالم انتخاب کنید و از استرس‌ها دور باشید. چنانچه به ام اس مبتلا هستید، به انجمن‌های ام اس ملحق شده و با اشتراک تجربه‌ها روحیه خود را حفظ کنید. حتماً ملاقات‌های منظم با پزشک خود داشته باشید و مصرف دارو را خودسرانه ترک نکنید.
اگر تجربه‌ای در ارتباط با ام اس دارید می‌توانید در بخش دیدگاه‌ها با بقیه به اشتراک بگذارید.