بهزیستی عاطفی و بیماری ام اس

وقتی از سلامتی و بهزیستی صحبت می کنیم، ذهن ما بیشتر معطوف به بدن و سلامت جسمی می شود. اما بهزیستی عاطفی نیز یک قسمت مهم دیگر سلامت عمومی است و در افرادی که با بیماری های مزمنی مانند ام اس زندگی می کنند، اهمیت بیشتری پیدا می کند. در صورتی که مایلید درباره بهزیستی عاطفی و نقشی که در زندگی شما ایفا می کند، و همچنین، راههای بهبود و توسعه آن بیشتر بدانید، به خواندن ادامه دهید.

بهزیستی عاطفی و ام اس

بیماری ام اس چالش های متعددی برای بهزیستی جسمی و بهزیستی روانی فرد ایجاد می‌کند. افراد مبتلا علائم ناخوشایند و غیر قابل پیش بینی، رژیم های دشوار درمانی، عوارض جانبی داروها و افزایش سطح ناتوانی جسمی را تجربه می کنند، و بعلاوه، با پیامدهای بیماری، از جمله اختلال در اهداف زندگی، اشتغال، درآمد، روابط، فعالیتهای اوقات فراغت و فعالیتهای روزمره زندگی دست و پنجه نرم می‌کنند. بنابراین تعجبی ندارد اگر مشکلات روانشناختی در ام اس بسیار رایج است. تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که میزان افسردگی، پریشانی، و اضطراب در این بیماران در مقایسه با جمعیت سالم و جمعیت مبتلایان به سایر بیماری های مزمن، بالاتر است و برعکس، میزان احساس بهزیستی و کیفیت زندگی در آنها پایین تر است، و همچنین، بیشتر از سایرین دچار آشفتگی در نقش اجتماعی و مشکلات ارتباطی می شوند. به این دلیل توجه به بهزیستی عاطفی در ام اس از اهمیت زیادی برخوردار است.

بهزیستی عاطفی چیست؟

بهزیستی تجربه راحتی، سلامتی، و خوشبختی و به طور کلی، احساس خوب بودن است، و بهزیستی عاطفی بر اساس تعاریف، احساس مثبت بهزیستی است که فرد را قادر می‌سازد بتواند در جامعه کار کند و نیازهای زندگی روزمره را برآورده سازد. بهزیستی عاطفی یکی از مولفه های مهم سلامتی عمومی است، که نه تنها بر احساس ما در مورد خودمان و دنیای اطرافمان تأثیر می‌گذارد، بلکه بر سلامت جسمی، انگیزه و نحوه مراقبت از خود، کمیت و کیفیت خورد و خوراک و ورزش، نحوه ارتباط با دیگران و دنیای خارج، شدت مشارکت در نقش های انتخابی خود و لذت بردن از آنها نیز اثر دارد.

بهزیستی عاطفی و احساسات ناخوشایند

بهزیستی عاطفی به معنای فقط تجربه احساسات خوشایند مانند شادی، هیجان و عشق نیست. بلکه، کنار آمدن با احساسات ناخوشایند مانند غم و اندوه، عصبانیت، نگرانی و ترس نیز بخشی از آن است. احساسات ناخوشایند گاهی بسیار شدید هستند و ممکن است ما را در چرخه معیوبی به دام بیندازند که در آن، افکار منفی احساسات منفی را تقویت می‌کنند، و به نوبه خود واکنش های منفی ایجاد، و احساسات منفی را تشدید می‌کنند. در این هنگام فرد احساس عاطفی خوبی ندارد و احتمال بروز علائم اختلالات روانشناختی مانند افسردگی و اضطراب نیز در او بیشتر است.

مدیریت بهزیستی عاطفی

چرخه های منفی که در هنگام ضعف بهزیستی عاطفی دچار آن می‌شویم، می‌توانند زندگی را بر ما دشوار کنند. بنابراین بسیار اهمیت دارد که یاد بگیریم احساسات خود را مدیریت کنیم تا بتوانیم چرخه های منفی را بشکنیم. لازم به ذکر است که یادگرفتن مدیریت بهزیستی عاطفی فقط برای افرادی نیست که از نوعی اختلال روانشناختی تشخیص داده شده رنج می‌برند، بلکه کارهایی وجود دارد که همه ما می‌توانیم هر روز برای مدیریت سلامت عاطفی خود انجام دهیم.

روش هایی برای مدیریت بهزیستی عاطفی در بیماری ام اس

تمرکز روی نکات مثبت

حوزه روانشناسی مثبت گرا، بر اساس این باور اصلی که همه در زندگی در آرزو و به دنبال شادمانی هستند، بر رشد و بهزیستی فردی تأکید می‌کند. اگرچه شادمانی به روشهای مختلفی تعریف می‌شود، اما شامل تمرکز بر اهداف و معیارهای منحصر به فرد موفقیت و رفاه شخصی است. شادمانی به ما امکان می‌دهد رشد کنیم، مشکلاتی را که در زندگی با آن روبرو هستیم حل کنیم، و احساس امیدواری قوی را حفظ کنیم.

تاب آوری: پرداختن به چالش های ام اس

بسیاری از افراد مبتلا به بیماری های مزمن، از جمله ام اس، آموخته اند که انجام رفتارهایی که موجب افزایش تاب آوری (Resilience) می‌شود، نه تنها راز کنار آمدن با بیماری است، بلکه متضمن رشد و نمو و پیشرفت همراه با آن است.

متمرکز ماندن

تشخیص یک بیماری مزمن می تواند طاقت فرسا باشد و فرد پس از آن احتمالاً احساسات متنوعی را تجربه خواهد کرد. ارتباط برقرار کردن با احساسات، اولویت ها و ارزش های خود می‌تواند آشفتگی عاطفی را که گاهی اوقات در مقابل چالش های زندگی رخ می دهد، آرام کند. از طریق تمرینات معنوی و/ یا اعتقادات مذهبی، می‌توانید معنای شخصی خود را پیدا کنید تا بتوانید در تماس با خود درونیتان متمرکز باشید و متمرکز بمانید.

مدیریت استرس

استرس بخشی از زندگی روزمره است، ولی تشخیص ام اس می‌تواند باعث شود که فرد استرس زندگی روزمره را بیشتر احساس کند. بسیاری از افراد مبتلا به ام اس می‌گویند که در اوقات استرس زا علائم بیماری را بیشتر و یا بدتر تجربه می‌کنند و با کاهش استرس، علائم بیماری آنها کمتر آزار دهنده یا شدید به نظر می‌رسد.

آنچه در اینجا اهمیت دارد این است که یاد بگیرید عوامل استرس زای غیر ضروری را از زندگی خود حذف کنید و موارد اجتناب ناپذیر را مدیریت کنید. این برای ماندن در یک سطح احساسی مناسب ضروری است. طیف وسیعی از راهبردهای کنترلی در دسترس هستند، که به شما کمک می‌کنند تا استرس خود را کاهش دهید، از جمله:

• مدیتیشن
• تمرینات آرام سازی (ریلکسیشن)
• ورزش های فردی یا تیمی
• نوشتن خاطرات روزانه
• اشتغال به سرگرمی ها
• گذراندن وقت با خانواده و دوستان

تمرین حل مسئله متمرکز بر راه حل

اگرچه چالش‌ها و مشکلات زندگی ممکن است به سرعت برطرف شوند، اما گاهی رسیدگی به آنها برای فرد طاقت فرسا می‌شود. از طرف دیگر، چالش ها می‌توانند به عنوان فرصت هایی برای حل خلاقانه مسائل مورد بررسی قرار گیرند. رویارویی با مشکلات از این منظر، می‌تواند استراتژی های مقابله را افزایش دهد و منجر به افزایش تاب آوری شود. در این صورت، با هر موفقیت، احساس صلاحیت، غرور و اعتماد به نفس تقویت می‌شود و به بهزیستی عاطفی کمک می‌کند.

توجه به روحیه خود

افسردگی، اضطراب و سایر تغییرات خلقی در افراد مبتلا به ام اس بیشتر از جمعیت عمومی است. این مشکل تا حدی به عنوان واکنش به چالش های زندگی با یک بیماری مزمن، و بخشی به دلیل تغییراتی است که در مغز و سیستم ایمنی بدن رخ می‌دهد. افسردگی در بیماری ام اس یک علامت جدی و در عین حال قابل درمان است. این مشکلات به همان اندازه سایر علائم ام اس، نیاز به ارزیابی و درمان دقیق دارند. وقتی پریشانی عاطفی به حدی است که فرد از انجام کارهایی که قبلاً از آنها لذت می برده است، دیگر لذت نمی‌برد و احساس ناامیدی می‌کند، باید در جستجوی کمک حرفه ای بود.

ایجاد و پرورش روابط

روابط معنی دار می تواند ارتباط، صمیمیت، پشتیبانی و فرصت هایی را برای اهداف مشترک و حل مشترک مشکلات فراهم کند. برقراری روابط مثبت احساس انزوا را کاهش می‌دهد و باعث ایجاد احساس ثبات در زندگی روزمره می‌شود.

بهزیستی عاطفی و شناسایی نیازهای خانواده

بیماری ام اس ممکن است بر زندگی روزمره، نقش ها، مسئولیت ها، اهداف و رویاهای مشترک تأثیر بگذارد و موارد زیر در خانواده هایی که یک فرد مبتلا به ام اس در آن زندگی می‌کند معمول است:

• احساس غم و اندوه در بین اعضای خانواده
• عصبانیت، ناامیدی، اضطراب: اضطراب یک واکنش کاملاً طبیعی نسبت به موارد ناشناخته است و وقتی پاسخ ها و راه حل ها از دسترس خارج می‌شوند، می تواند عصبانیت و ناامیدی ایجاد شود.
• افسردگی در مراقبان
• کودکانی که والدین مبتلا به ام اس دارند ممکن است سوالاتی داشته باشند که نمی‌دانند چگونه بپرسند و همچنین احساسی دارند که نمی‌توانند با کلمات بیان کنند. در این مورد کمک یک روانشناس یا مددکار دارای صلاحیت می تواند موثر باشد.

همسران، والدین، و سایر اعضای خانواده بیمار مبتلا به ام اس می‌توانند از همان نکات و راهبردهایی که عزیزان بیمارشان استفاده می‌کنند، بهره مند شوند. هنگام مراجعه به پزشک، اعضای خانواده نیز باید تغییرات خلقی خود را با وی در میان بگذارند، به همان روشی که فرد مبتلا علائم بیماری خود را با او در میان می‌گذارد.

منابع:‌۱– ۲– ۳