فلفل انواع مختلفی دارد و همه انواع آن از دیرباز به عنوان طعم دهنده غذاها به کار می‌رفته اند. علاوه بر آن، خواص دارویی متعددی به فلفل نسبت داده می‌شود که از حمله آنها نقش این گیاه در کنترل علائم بیماری ام اس است. به همین دلیل اخیرا نظر پژوهشگران حوزه بیماری های نورودژنراتیو به رابطه فلفل و ام اس معطوف شده است.

فلفل و ام اس

بیماری مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) در درجه اول سلولهای عصبی یا نورون‌های سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) را تحت تأثیر استرس اکسیداتیو و التهاب عصبی قرار می‌دهد. متعاقب آن پوشش میلین اطراف نورون‌ها تخریب، و باعث ایجاد اختلال در انتقال اطلاعات حسی، کنترل حرکات، و سایر موارد می‌گردد. تاکنون درمان قطعی برای ام اس شناخته نشده و اثرات ناتوان کننده آن ممکن است برای سالها یا حتی دهه ها باعث تحمیل رنج و هزینه بر بیماران باشد. گزینه های درمانی که در حال حاضر برای کنترل علائم بیماری اس در نظر گرفته می‌شود قادر نیستند به قدر کافی از آسیب بافتی و ناتوانی بالینی در بیماران جلوگیری کنند و بعلاوه، گاهی به دلیل ایجاد عوارض جانبی توصیه نمی‌شوند. اخیرا توجه پژوهشگران به استفاده از منابع گیاهی برای درمان مولتیپل اسکلروزیس جلب شده است. آنها بر این باورند که ترکیبات گیاهی بدون عوارض جانبی هستند و در صورت اثربخشی می‌توانند جانشین خوبی برای داروهای شیمیایی باشند. یکی از گیاهانی که در حال حاضر برای درمان علائم این بیماری تحت بررسی است، فلفل است. در این مقاله بطور مختصر به معرفی رابطه فلفل و ام اس پرداخته شده است.

در ام اس قبل از بروز ضایعات در مغز و نخاع، سلولهای عصبی ابتدا تحت تأثیر استرس اکسیداتیو و التهاب عصبی قرار می‌گیرند

فلفل و ام اس، فلفل سیاه

پودر فلفل سیاه از رایج ترین ادویه ها در سراسر جهان است و از آسیاب کردن دانه های گیاه فلفل (Piper Nigrum) حاصل می‌شود. فلفل سیاه “پادشاه ادویه ها” لقب گرفته و به دلیل مطابقت داشتن عطر و طعم خاص آن با بسیاری از غذاها در آشپزی مصارف فراوان دارد. اما در عین حال، از دیرباز مصارف دارویی نیز داشته و به طور سنتی در درمان یبوست، بی خوابی، آبسه های دهانی، آفتاب سوختگی، دندان درد، مشکلات چشمی و به عنوان مقوی اعصاب به کار می‌رفته است. اگرچه هنوز فواید درمانی فلفل در انسان مورد تایید مطالعات بالینی قرار نگرفته است، اما در بررسی‌های آزمایشگاهی و مطالعات حیوانی چندین مزیت برای آن ذکر شده که از آن جمله می‌توان به کاهش کلسترول، مبارزه با سلولهای سرطانی، کاهش درد، بهبود کنترل قند خون، و بهبود عملکرد مغز در بیماریهای نورودژنراتیو مانند ام اس نام برد.

مکانیسم عمل فلفل سیاه در سیستم عصبی مرکزی

پیپرین

ترکیب اصلی فعال فلفل سیاه، ماده ای تند و نیتروژن دار به نام پیپرین (Piperine) است که به دلیل اثرات مفید آن در سیستم عصبی مرکز(CNS) مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. نقش فلفل در کاهش علائم ام اس در مدلهای حیوانی به اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی آن نسبت داده می‌شود:

اثرات ضد التهابی

ام اس یک بیماری پیشرونده التهابی است و عامل اصلی آسیب شناسی آن التهاب سیستم عصبی مرکزی است. التهاب و تورم نتیجه دفاع طبیعی بدن در مقابل ضایعات و آسیبهای ناشی از ام اس است که به نوبه خود باعث علائم متعددی در افراد مبتلا می‌شود. اگرچه هنوز راهی برای کاهش یا از بین بردن ضایعات پیدا نشده است، اما با کاهش التهاب می‌توان علائم را بهتر کنترل کرد. بسیاری از مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهد که پیپرین – اصلی ترین ترکیب فعال فلفل سیاه – می‌تواند به طور موثری با التهاب ایجاد شده در سیستم عصبی مرکزی مقابله کند. پیپرین با کاهش شرایط التهابی در محل جذب می‌تواند جذب مواد مغذی را تسهیل کند. بعلاوه، نقش ضد التهاب آن از سلولهای عصبی در مقابل آسیب ها محافظت می‌کند.

.

خواص آنتی اکسیدانی

اگرچه ام اس یک بیماری با واسطه ایمنی است و روشهای درمانی فعلی برای این بیماری به سمت تعدیل پاسخ ایمنی است، با این حال، شواهد زیادی موجود است که نشان می‌دهد استرس اکسیداتیو یک مولفه مهم در ایجاد بیماری است. ضایعات میلین در یک محیط التهابی ایجاد می‌شوند و چنین محیطی برای انواع اکسیژن واکنش پذیر، و در نتیجه تولید محصولاتی مانند پراکسی نیتریت و سوپراکسید مساعد است. این مواد اکسید کننده برای سلولها بسیار سمی هستند. آزمایشات مختلفی در مورد تاثیر آنتی اکسیدان های مختلف در مدلهای حیوانی ام اس انجام شده که منجر به نتایج امیدوار‌کننده ای شده است. نقش آنتی اکسیدانی قوی پپپرین در چندین مطالعه نشان داده شده و یکی از موثرترین اثرات درمانی پیپرین کاهش استرس اکسیداتیو عنوان شده است. البته، تایید نهایی این آزمایشها مستلزم انجام مطالعات بالینی است.

اثرات ضد التهابی و آنتی اکسیدانی فلفل سیاه به دلیل وجود ماده پیپرین است

پیپرین و مصرف دارویی

اگرچه اثرات مفید پیپرین بر سیستم اعصاب مرکزی به طور گسترده در مدلهای پیش بالینی مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج امیدوار کننده بوده است، اما شواهد بالینی کافی در مورد کاربرد آن در انسان بسیار محدود است. به این دلیل، خواص دارویی آن در ام اس انسانی هنوز کاملا مشخص نیست. همچنین، در مورد سمیت بالقوه این ترکیب در استفاده طولانی مدت از آن در دوزهای بالینی نیز اطلاعات کافی وجود ندارد. این موضوع مخصوصا از آن جهت حائز اهمیت است که تجویز پیپرین در سطح دوز موثر آن، باعث مسمومیت دستگاه عصبی مرکزی در حیوانات شده است و این نشان می‌دهد که بررسی بیشتر در مورد ایمنی استفاده طولانی مدت آن ضروری است. بعلاوه، تداخل عمل آن با سایر داروهای CNS ممکن است مانعی برای استفاده درمانی از این ماده باشد و نیاز به تحقیقات بالینی بیشتری دارد.

فلفل و ام اس، فلفل قرمز تند

فلفل قرمز تند یا فلفل چیلی (Chili pepper) حاوی ماده فعال کپسایسین (Capsaicin) و دارای اثرات تحریک کننده است. کپسایسین هم مانند پیپرین علاوه بر مصارف آشپزی، خواص دارویی نیز دارد، و به دلیل تاثیری که در تسکین درد دارد معروف است. کپسایسین اثرات ضد درد خود را از طریق تاثیر بر انتقال دهنده های عصبی درد ایجاد می‌کند و حس درد را کاهش می‌دهد. برای این منظور کپسایسین را به کرمها، ژلها، و حتی پچ های پوستی ضد درد می‌افزایند. علاوه بر نقش آن در تسکین دردهای ناشی از آرتروز، نوروپاتی دیابتی، میگرن، و درد ماهیچه، از این دارو به صورت موضعی برای دردهای نوروپاتیک مزمن ام اس نیز استفاده می‌شود. این درد از شایع ترین علامتهای ام اس و گاهی ناتوان کننده است و برای تسکین آن از اثر بی‌حس کنندگی کاپسایسین استفاده می‌شود.

منابع:‌۱ – ۲ – ۳