در مورد تاثیر رژیم غذایی در کنترل علائم بیماری ام اس به طور مکرر صحبت می‌شود و توصیه هایی نیز ارائه شده است. یکی از موضوعاتی که اخیرا در این رابطه نظر پژوهشگران را به خود جلب نموده، تاثیر احتمالی ادویه جاتی مانند دارچین در ام اس است. اگرچه تحقیقات این حوزه هنوز مراحل اولیه رشد خود را سپری می‌کنند، اما نتایج، نوید بخش و دلگرم کننده بوده است.
نقش دارچین در ام اس (مولتیپل اسکلروزیس)
تعدادی از عوامل محیطی مانند سیگار کشیدن، قرار گرفتن در معرض آفتاب و بیماریهای ویروسی بر بیماری ام اس تأثیر می‌گذارند. رژیم غذایی نیز در این زمره قرار دارد، اما هنوز به طور واضح مشخص نشده است که دقیقا کدام مواد غذایی برای ام اس مفید یا مضر هستند. یکی از حوزه های غذایی مورد علاقه پژوهشگران این زمینه، ادویه جات است. آنچه تاکنون معلوم شده، این است که در مناطقی از جهان که مردم ادویه زیادی مصرف می‌کنند، شیوع ام اس و سایر بیماریهای نورودژنراتیو کمتر است. ادویه جات مواد شیمیایی هستند و بعید نیست که به عنوان ترکیبات نوتراسوتیکال (nutraceuticals)، در بدن مانند دارو عمل کنند. تاکنون تمرکز بیشتر مطالعات این حوزه بر کورکومین (ماده موثره زردچوبه) بوده، اما اخیرا مزایای بالقوه دارچین نیز مورد توجه محققین قرار گرفته است. این مقاله به طور مختصر نقش دارچین در ام اس را مورد بررسی قرار داده است.
خواص دارویی دارچین
دارچین یک ادویه و طعم دهنده طبیعی است که از پوست درختی به نام Cinnamomum گرفته می‌شود. دارچین از 2000 سال قبل از میلاد مورد استفاده بشر بوده و علاوه بر طعم دهندگی، به عنوان یک گیاه دارویی ارزشمند برای ناراحتی معده، دردهای قاعدگی، آرتروز، تحریک اشتها، درمان گلودرد، سرفه و سرماخوردگی به کار می‌رفته است. دانش مدرن نیز نشان داده است که دارچین می‌تواند در درمان بیماریهای HIV ، پارکینسون و آلزایمر موثر باشد و در مبتلایان به دیابت نوع 2 به کاهش سطح گلوکز خون، کلسترول LDL و تری گلیسیرید کمک کند.
دارچین دارای دو نوع اصلی است:
- دارچین سیلان یا دارچین واقعی (Cinnamomum verum) از سیلان (سریلانکا)
- دارچین کاسیا (Cinnamonum zylencum) از چین، اندونزی، ویتنام
هر دو نوع دارچین به راحتی در دسترس هستند و ترکیب اصلی هر دو نوع سینامالدئید (cinnamaldehyde) است. اما در پاره ای جهات تفاوت دارند. مثلا در دارچین کاسیا ماده ای به نام کومارین وجود دارد که یک مولکول سمی برای کبد است.
ماده موثره دارچین
پس از مصرف دارچین، سینامالدئید موجود در آن اکسید، و به اسید سینامیک تبدیل می‌شود. اسید سینامیک در کبد به بنزوات تبدیل می‌شود که به صورت بنزوات سدیم (NaB) وجود دارد و مقدار از آن از طریق ادرار انسان دفع می‌شود. NaB دارای اهمیت پزشکی است. مثلا در ترکیب داروی یوسفان (Ucephan) به کار می‌رود که جهت درمان نوعی نقص متابولیک کبدی کودکان توسط FDA تایید شده است. NaB همچنین به عنوان ماده نگهدارنده به طیف وسیعی از غذاها و محصولات آرایشی افزوده می‌شود.
دارچین یک ادویه و طعم دهنده طبیعی است که از پوست درختی به نام Cinnamomum گرفته می‌شود
فواید دارچین در ام اس
مطالعاتی که اخیرا انجام شده حاکی از سودمندی دارچین در ام اس است. اگرچه علت بیماری ام اس هنوز به خوبی معلوم نشده است، اما وقوع رخدادهای زیر در ام اس روشن است:
- التهاب گسترده
- کاهش سلولهای T نظارتی، نوعی سلول ایمنی که پاسخ ایمنی غیر طبیعی در ام اس را تنظیم می‌کند.
- بیش فعالی سلولهای خود ایمنی Th1و Th17، انواعی از سلولهای آسیب رسان سیستم ایمنی که اعصاب را مورد حمله قرار می‌دهند.
- شکست سد خونی مغزی (BBB) و سد خونی نخاع (BSB)، به طور معمول این سدها به عنوان دفاع مغز و نخاع در برابر سلولها و مواد خارجی عمل می‌کنند ولی در ام اس دچار اختلال می‌شوند.
- کاهش مولکول های محافظت کننده سلولهای عصبی در مغز و نخاع
جالب است بدانید که مطالعات آزمایشگاهی که تاکنون انجام شده نشان داده است که درمان با دارچین قادربوده ویژگیهای پاتولوژیک فوق را اصلاح کند.
شرح مطالعه ای در مورد نقش دارچین در ام اس
محققین دانشگاه راش در ایالت شیکاگو تاثیر پودر دارچین در ام اس را در موشهای آزمایشگاهی بررسی کردند. آنها به موشهای مبتلا به مدل آزمایشگاهی ام اس دارچین سیلان خوراندند. مصرف 50 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن پودر دارچین قادر بود علائم بیماری را در موشها سرکوب کند، و وقتی این میزان به 100 میلی‌گرم در کیلوگرم افزایش یافت، نه تنها علائم بالینی بیماری به طور قابل توجهی مهار شد، بلکه میزان بروز بیماری نیز کاهش یافت.
بر اساس نتایج این مطالعه دارچین قادر بوده است اصلاحات زیر را در موشهای مبتلا انجام دهد:
- افزایش سطح NaB در سرم و مغز
- افزایش سلولهای T نظارتی و کاهش التهاب
- مهار سلولهای ایمنی Th17 و جلوگیری از حمله آن به نخاع
- ترمیم مجدد میلین آسیب دیده
- . محافظت از سد خونی مغزو نخاع
- مهار نفوذ سلولهای مخرب به نخاع و کاهش التهاب و میلین زدایی در آن
نتیجه کلی
نتیجه خالص همه آنچه دارچین در ام اس مدلهای حیوانی انجام می‌دهد، کاهش علائم بیماری است. به این ترتیب، دارچین می‌تواند بر سیستم ایمنی تأثیر بگذارد و التهاب مغز را کاهش دهد، و نه تنها به سرکوب علائم ام اس، بلکه به جلوگیری از بروز بیماری نیز کمک کند. این نتایج اولیه دلگرم کننده هستند و می‌توانند زمینه های جدیدی را برای تحقیق باز کنند.
نقش دارچین در ام اس انسانی
آنچه تاکنون از مطالعات آزمایشگاهی به دست آمده، نقش دارچین را در تعدیل سیستم ایمنی برجسته می‌کند، و حاکی از آن است که مصرف خوراکی پودر دارچین ممکن است در بیماران مبتلا به ام اس مفید باشد و می‌توان آنرا برای مداخله درمانی در بیماری ام اس مورد بررسی قرار داد. با این حال باید توجه کرد که مطالعات مربوط به نقش دارچین در ام اس در مراحل اولیه رشد بوده، در مدلهای حیوانی انجام شده اند و برای تعیین تأثیر دارچین در ام اس انسان تحقیقات بیشتری لازم است.
بعضی مطالعات آزمایشگاهی نقش دارچین در ترمیم مجدد میلین آسیب دیده را نشان داده اند
دارچین و طب سنتی ایرانی
پزشکان طب سنتی ایران دارچین را به عنوان یک گیاه شناخته شده در پیشگیری و درمان ام اس به مبتلایان توصیه می‌کنند. پژوهشگران این حوزه معتقدند که افراد مبتلا به ام اس باید بیشتر از غذاها و ادویه هایی استفاده کنند که طبع گرم داشته باشد و از مصرف بی رویه غذاهای سرد اجتناب کنند. چون مغز دارای طبیعت سرد و تر است و سردی بیش از حد آن می‌تواند به مرور زمان، منجر به بروز بیماری هایی مانند ام اس شود. نمونه عالی ادویه های گرم زعفران، سیاه دانه، زنجبیل، و دارچین، و نمونه غذاهایی که طبع سرد دارند، ماست، ترشیجات، و برنج است. دارچین (و زنجبیل) به دلیل گرمی بالا، به کاهش التهاب در بیماران مبتلا به ام اس، و جلوگیری از تضعیف سیستم ایمنی بدن بسیار کمک می‌کند.
موارد احتیاطی دارچین برای بیمار ام اس
اگرچه دارچین آنقدر ایمن است که می‌توان آنرا در بیشتر فروشگاههای مواد غذایی، و کپسول آنرا در بعضی از داروخانه های سطح شهر پیدا کرد، اما باید بدانید که بدون خطر نیست. مقادیر زیاد دارچین کاسیا می‌تواند خصوصاً برای افرادی که مشکلات کبدی دارند، سمی باشد و دلیل آن همانطور که ذکر شد، وجود کومارین است. دارچین سیلان تقریباً از این نظر ایمن تر است، اما مصرف زیاد آن نیز توصیه نمی‌شود. در صورتی که به ام اس ابتلا دارید بهتر است قبل از اقدام به مصرف مقادیر دارویی دارچین با پزشک خود صحبت کنید تا هم از خطرات احتمالی آن ایمن بمانید و هم از تداخل احتمالی آن با سایر داروهای مصرفی، جلوگیری کنید.
