زعفران گیاهی است که استفاده و کشت آن به بیش از 3500 سال قبل باز میگردد و ایرانیان به عنوان یکی از قدیمیترین تمدنهای جهان از مزایای دارویی این گیاه بهره میبرده اند. ابن سینا که کتاب قانون او هنوز هم یکی از معتبرترین رسالههای طب به شمار میرود، قرنها پیش درباره کاربردهای درمانی زعفران به برخی فواید زیر اشاره کرده است:
● کمک به مدیریت وزن
● ضد افسردگی و بهبود دهنده روحیه
● محرک قوی برای سیستم عصبی
● برای بیماران مبتلا به صرع
● کاهش التهاب
● تحریک گردش خون
● و….
این مزایا در کتاب قانون ابن سینا ذکر شده است. امروزه دانشمندان زیادی تحقیق بر روی خواص شگفت
انگیز این گیاه بر سلامتی را آغاز کردهاند.
تاثیر زعفران بر بیماری ام اس
محققان پزشکی در دانشگاه آلبرتا کانادا کشف کردهاند که مادهای فعال در ادویه ایرانی زعفران وجود دارد که ممکن است درمان بالقوهای برای بیماریهای شامل التهاب عصبی مانند ام اس باشد. کریس پاور و تیمی از محققان دانشکده پزشکی و دندانپزشکی به تازگی یافتههای خود را در نشریه معبر ایمونولوژی منتشر کردهاند.
تاثیرات زعفران بر علائم ام اس
به طور کلی زعفران اثر نویدبخش خود را در بهبود ام اس نشان داده است. در حال حاضر استراتژیهای متعددی در آزمایشهای بالینی مورد استفاده قرار میگیرد که متکی به رژیمهای آنتی اکسیدانی هستند تا استرس اکسیداتیو معمول در ام اس را کاهش دهند. یافته ها حاکی از آن است که زعفران میتواند در آینده نه چندان دور به عنوان درمانی برای بیماری ام اس در چند جبهه مختلف مورد استفاده قرار گیرد. برای بررسی تاثیر غیر مستقیم زعفران در بهبود علائم ناشی از ام اس، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
تقویت سیستم عصبی
برخی خواص زعفران به صورت غیر مستقیم در بهبود بیماری ام اس و علائم ناشی از آن اثرگذار است. به عنوان مثال زعفران محرک قوی برای سیستم عصبی است که میتواند بیماری و علائم ناشی از ضعف عملکرد سیستم عصبی مانند مشکلات کنترل مثانه، تحلیل رفتن عملکرد عضلات و… را بهبود بخشد.
خاصیت ضد افسردگی زعفران
افسردگی و روحیه ضعیف یکی دیگر از مشکلاتی است که بعضا افراد مبتلا به ام اس با آن مواجه میشوند. بی گمان زعفران با خواص ضد افسردگی و تاثیر مثبتی که در بهبود روحیه افراد دارد، میتواند در بهبود شرایط روحی بیماران ام اس موثر واقع شود. همچنین مصرف زعفران ارامش بخش است و اضطراب راکاهش میدهد. در نتیجه برای مبتلایان ام اس که دچار بیخوابی و استرسهای مداوم هستند، کروسین موجود در زعفران مفید خواهد بود.
زعفران و خستگی ام اس
خستگی که از علائم شایع در بیماری ام اس است را میتوان با مصرف زعفران تا حدی برطرف کرد. در زعفران کارونوئیدهایی وجود دارد که در قسمت برگ و ساقه طلایی آن قرار گرفته است و منجر به رفع خستگی و افزایش انرژی بدن میشود.
زعفران اثرات قابل ملاحظهای در بهبود علائم ناشی از بیماری ام اس دارد. با این حال تحقیقات زیادی برای کشف اثر درمانی این گیاه دارویی بر بیماری ام اس در حال انجام است، به طوری که میتوان گفت در آینده علاوه بر کابرد بهبود دهنده زعفران، از کاربرد درمانی آن برای ام اس بهره خواهیم برد.
خواندن این مقالات به شما کمک خواهد کرد:
ماده کروسین در زعفران
در زعفران مادهای به نام کروسین وجود دارد که اثر محافظتی را بر روی سلولهای مغزی و سایر انواع ام اس نشان داده است. این ماده مانع از آسیب رسیدن به سلولهای سازنده میلین در مغز میشود. میلین مانند عایق اطراف اعصاب است و ام اس با التهاب سلولهای مغزی که این عایق را از دست دادهاند، مشخص میشود که در نهایت منجر به تخریب عصبی میگردد. پاور خاطر نشان کرد که آنها هنوز به مرحله آزمایش بالینی نرسیدهاند، با این حال یافتهها همچنان مهیج است. در جامعه تحقیقاتی سالهای زیادی است که اثر محافظتی کروسین بر سلولهای عصبی شناخته شده است، با این حال پاور و تیمش قصد دارند بیشتر در این زمینه کنکاش کنند.
پاور و تیمش دریافتند که التهاب و نوع خاصی از استرس سلولی ارتباط تنگاتنگی دارند و منجر به تخریب و التهاب سلولی میشوند. این موضوع منجر به از بین رفتن پوشش محافظ سلولها میشود که با نام فرایند میلینزدایی شناخته میشود. در آزمایشهای انجام شده توسط پاور و همکارانش استفاده از کروسین هم التهاب و هم این نوع خاص از استرس سلولی را سرکوب میکند. در نتیجه باعث کاهش اختلالات عصبی در مدلهای آزمایشگاهی و کشت سلولهای مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) میشود.
نتیجه تحقیق
هنوز سوالهای زیادی در مورد چگونگی محافظت از نورون توسط کروسین وجود دارد، با این حال این تحقیق نقش درمانی بالقوه کروسین را در بیماریهای التهاب عصبی مزمن برجسته میکند؛ چیزی که تاکنون شناخته نشده بود. وی توضیح داد که این تحقیق مکانیسم جدیدی را در بیماری ام اس نشان میدهد، اهداف بالقوه دارویی را برای آینده فراهم میکند و به توضیح این مسئله که چرا پزشکان در بیماری ام اس التهاب مشاهده میکنند، کمک خواهد کرد.
تحقیقات این تیم نشان داد که این نوع خاص از استرس سلولی که پاسخ پروتئین آشکار نامیده میشود، ممکن است توسط یک ویروس باستانی که به DNA انسانهای اولیه وارد شده است، ایجاد شود. این استرس سلولی خاص در سطوح بالا در ضایعات مغزی ام اس دیده میشود. پاور میگوید: “همه ما این ویروس باستانی را در DNA خود داریم، اما به دلایلی در ام اس با شدت بیشتری فعال است. ما در حال تحقیقات بیشتر برای بررسی این ارتباط هستیم”.
پاور مدت شش تا هفت سال است که در این زمینه خاص تحقیق میکند. بودجه تحقیقاتی وی توسط انجمن ام اس کانادا و برنامه تحقیقاتی Chair program کانادا تامین میشود.
اگر تجربه‌ای در ارتباط با ام اس دارید می‌توانید اینجا با بقیه به اشتراک بگذارید.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26600849/
